Do kiedy i w jakich sytuacjach dziecko musi jeździć w foteliku samochodowym? Kodeks drogowy (a dokładnie ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. – Prawo o ruchu drogowym) jasno to precyzuje: do osiągnięcia 150 cm wzrostu, bez względu na wagę i wiek. Istnieją jednak wyjątki od tej reguły. O czym dokładnie mówi kodeks drogowy w kwestii fotelików samochodowych?

Zgodnie z art. 39 pkt 3: „W pojeździe kategorii M1, N1, N2 i N3 [objaśnienie na końcu artykułu – przyp. aut.], o których mowa w załączniku nr 2 do ustawy, wyposażonym w pasy bezpieczeństwa lub urządzenia przytrzymujące dla dzieci, dziecko mające mniej niż 150 cm wzrostu jest przewożone, z wyjątkiem przypadku, o którym mowa w ust. 3b, w foteliku bezpieczeństwa dla dziecka lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci, zgodnym z:
1) masą i  wzrostem dziecka oraz
2) właściwymi warunkami technicznymi określonymi w przepisach Unii Europejskiej lub w regulaminach EKG ONZ dotyczących urządzeń przytrzymujących dla dzieci w pojeździe”.

Z powyższego wynika, że dziecko powinno podróżować w foteliku w samochodach osobowych, busach (kierowca + 8 miejsc) oraz w samochodach dostawczych i szeroko rozumianych samochodach ciężarowych. Warto również zwrócić uwagę na kryterium wzrostu. Bez względu na wagę i wiek dziecko powinno podróżować w foteliku do uzyskania 150 cm wzrostu.

Kolejna ważna informacja dotyczy użytkowania fotelików zgodnie z wagą i wzrostem dziecka. Jeżeli nie spełnia ono kryteriów założonych przez producenta, to automatycznie fotelik przestaje być dla niego odpowiedni. Przykład: fotelik 9–18 kg do 105 cm, dziecko 97 cm i 19 kg. Mimo że mały pasażer mieści się w foteliku i możliwe jest poprawne zapięcie pasów, fotelik z racji limitu wagowego nie nadaje się do dalszego użytkowania. Warto też zwrócić uwagę na fragment: „zgodny z: właściwymi warunkami technicznymi określonymi w przepisach UE lub w regulaminach EKG ONZ dotyczących urządzeń przytrzymujących dla dzieci w pojeździe”. Obecnie obowiązują 2 normy dopuszczające fotelik do użytku na terenie UE: ECE R44-03 lub ECE R44-04 i ECE R129 – nazywana „i-Size”. Norma i-Size jest nowsza; zerwała z tradycyjnym podziałem fotelików na grupy wagowe, skupiając się na kryterium wzrostu. Foteliki spełniające normę i-Size przechodzą bardziej rygorystyczne testy w trakcie homologacji.

CZEGO NIE WOLNO
Kolejny fragment kodeksu drogowego, który warto przytoczyć, to art. 45 pkt 2:
„Kierującemu pojazdem zabrania się:
4) przewożenia w foteliku bezpieczeństwa dla dziecka lub innym urządzeniu przytrzymującym dziecka siedzącego tyłem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu pojazdu samochodowego wyposażonego w poduszkę powietrzną dla pasażera, która jest aktywna podczas przewożenia dziecka;
5) przewożenia dziecka w wieku poniżej 3 lat w pojeździe kategorii M1, N1, N2 i N3, o których mowa w załączniku nr 2 do ustawy, niewyposażonym w pasy bezpieczeństwa i fotelik bezpieczeństwa lub w pasy bezpieczeństwa i inne urządzenie przytrzymujące dla dzieci;
6) przewożenia na przednim siedzeniu w samochodzie, poza fotelikiem bezpieczeństwa lub innym urządzeniu przytrzymującym, dziecka mającego mniej niż 150 cm wzrostu”.

Podpunkt 4 dotyczy częstego pytania o możliwość montażu fotelika na przednim fotelu. Ustawodawca zabrania tego tylko w jednym przypadku – gdy dotyczy to fotelika montowanego tyłem do kierunku jazdy przy włączonej poduszce powietrznej. Wyłączenie poduszki powietrznej pasażera jest bardzo proste. Najczęściej wystarczy przekręcić odpowiednią blokadę znajdującą się w okolicy deski rozdzielczej od strony pasażera. Poprawne wyłączenie poduszki jest komunikowane odpowiednią kontrolką na desce rozdzielczej lub lusterku. Podpunkt 5 jest zaskakujący, bo brzmi tak, jakby dziecko powyżej 3. roku życia mogło podróżować bez fotelika. Owszem, to możliwe, ale w określonych sytuacjach. W przypadku dzieci poniżej 3. roku życia nie ma mowy o wyjątkach. Wrócimy do tego w dalszej części artykułu. Podpunkt 6 jest nam już dobrze znany i określa, do kiedy dziecko powinno podróżować w foteliku.

Wróćmy do art. 39 i jednego z jego najważniejszych fragmentów, pkt 3a: „Foteliki bezpieczeństwa dla dziecka oraz inne urządzenia przytrzymujące są instalowane w pojeździe zgodnie z zaleceniami producenta urządzenia,  wskazującymi, w jaki sposób urządzenie może być bezpiecznie stosowane”. Instrukcja obsługi powinna być najlepszym przyjacielem każdego, kto kupuje fotelik samochodowy. Producenci bardzo skrupulatnie odnoszą się do kwestii odpowiedniego sposobu montażu fotelika. Instrukcje są bogate w liczne wykrzykniki i ostrzeżenia, które pomogą rodzicom w poprawnym sposobie montażu, a tym samym w bezpiecznym przewożeniu dziecka.

WYJĄTKI – TO LUBIMY
Jak stanowi art. 39 pkt 3b: „Zezwala się na przewożenie w pojeździe kategorii M1, N1, N2 i N3, o których mowa w załączniku nr 2 do ustawy, na tylnym siedzeniu pojazdu, dziecka mającego co najmniej 135 cm wzrostu przytrzymywanego za pomocą pasów bezpieczeństwa w przypadkach, kiedy ze względu na masę i wzrost dziecka nie jest możliwe zapewnienie fotelika bezpieczeństwa dla dziecka lub innego urządzenia przytrzymującego zgodnego z warunkami, o których mowa w ust. 3”.

Na pytanie: „Do kiedy mam wozić dziecko w foteliku?” jest teoretycznie prosta odpowiedź: „Do 150 cm wzrostu”. Każde dziecko inaczej się rozwija i nie zawsze mieści się w „widełkach”. Powyższy podpunkt pozwala na rezygnację z fotelika, gdy dziecko przekroczy 135 cm i nie mieści się w żadnym foteliku oferowanym na rynku. Obecnie przy  współobowiązującej normie i-Size (ECE R129) można się zdecydować na zakup fotelika, który posłuży do 150 cm, ale bez limitu wagowego.

Kolejny wyjątek odnosi się do dziecka, które skończyło 3 lata i siedzi między 2 innymi fotelikami, które uniemożliwiają montaż 3, na środku. Tę sytuację reguluje art. 39 pkt 3c: „Zezwala się na przewożenie w pojeździe kategorii M1 i N1, (…), na tylnym siedzeniu pojazdu, trzeciego dziecka w wieku co najmniej 3 lat, przytrzymywanego za pomocą pasów bezpieczeństwa, w przypadku gdy dwoje dzieci jest przewożonych w fotelikach bezpieczeństwa lub innych urządzeniach przytrzymujących, zainstalowanych na tylnych siedzeniach pojazdu i nie ma możliwości zainstalowania trzeciego fotelika bezpieczeństwa lub innego urządzenia przytrzymującego dla dzieci”. Mimo że ustawa przewiduje taką możliwość, nie zalecamy tego sposobu przewożenia dzieci. Potraktujmy to jako opcję awaryjną w losowych sytuacjach. Warto tak dobrać foteliki, aby mieściły się obok siebie. Auta posiadające 3 osobne fotele w drugim rzędzie są idealnym rozwiązaniem dla przewożenia 3 dzieci z tyłu. Z kolei foteliki spełniające normę i-Size są projektowane w taki sposób, aby ułatwić montaż w takiej konfiguracji.

Podpunkt 4 art. 39 jest bardzo przejrzysty i zrozumiały: „Przepis ust. 3 nie dotyczy przewozu dziecka:
1) taksówką;
2) specjalistycznym środkiem transportu sanitarnego (…);
3) pojazdem Policji, Straży Granicznej lub straży gminnej (miejskiej); mającego zaświadczenie lekarskie o przeciwwskazaniu do przewożenia w foteliku bezpieczeństwa dla dziecka lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci”.
Zwróćmy uwagę na kwestię przewożenia dzieci taksówkami. Mimo że fotelik w taksówce nie jest wymagany, zachęcamy do korzystania z korporacji, które go zapewniają. Należy jednak do tego podejść z lekką dozą dystansu, bo foteliki w taksówkach bywają uniwersalne, niekoniecznie więc mogą pasować do wagi i wzrostu dziecka. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby upewnić się u dystrybutora co do modelu lub grupy wagowej fotelika.

JAKIE KARY?
Co się stanie, gdy rodzice nie zastosują się do powyższych przepisów?
• Przewożenie dziecka w foteliku bezpieczeństwa lub innym urządzeniu przytrzymującym dla dzieci zainstalowanym niezgodnie z zaleceniami producenta urządzenia, wskazującymi, w jaki sposób urządzenie może być bezpiecznie stosowane – mandat 150 zł.
• Przewożenie dziecka w pojeździe poza fotelikiem ochronnym lub innym urządzeniem do przewożenia dzieci,
w sytuacji gdy prawo tego wymaga – mandat 150 zł.
• Przewożenie dziecka w pojeździe w foteliku ochronnym, siedzącego tyłem do kierunku jazdy na przednim siedzeniu pojazdu bez dezaktywacji poduszki powietrznej dla pasażera – mandat 150 zł.
Warto mieć świadomość, że niepoprawne przewożenie dziecka w samochodzie może mieć gorsze skutki niż mandat.

Sprzedając fotelik rodzicom, warto przekazać im kilka najważniejszych zasad:
• wozimy dziecko jak najdłużej w foteliku i nie szukamy wyjątków i wymówek,
• kupujemy sprawdzone i homologowane foteliki – najlepiej nowe,
• wnikliwie czytamy instrukcję obsługi, która rozwieje wątpliwości i pomoże przeprowadzić poprawny montaż,
• korzystamy z pomocy i opinii fachowców – 8stars.com,
• sztywno trzymamy się ograniczeń wagowych i wzrostowych fotelików,
• mimo braku regulacji prawnych w tej kwestii wozimy dziecko jak najdłużej tyłem.

CZYM SĄ KATEGORIE MIN?
Kategoria M: pojazdy samochodowe przeznaczone do przewozu osób, mające co najmniej 4 koła, w tym:
– kategoria M1: pojazdy do przewozu osób, mające nie więcej niż 8 miejsc oprócz siedzenia kierowcy.
Kategoria N: pojazdy samochodowe mające co najmniej 4 koła i zaprojektowane do przewozu ładunków, w tym:
– kategoria N1: pojazdy zaprojektowane do przewozu ładunków i mające maksymalną masę całkowitą nieprzekraczającą 3,5 t;
– kategoria N2: pojazdy zaprojektowane do przewozu ładunków i mające maksymalną masę całkowitą  przekraczającą 3,5 t, ale nieprzekraczającą 12 t;
– kategoria N3: pojazdy zaprojektowane i wykonane do przewozu ładunków i mające maksymalną masę całkowitą przekraczającą 12 t.

Branża Dziecięca 3/2022