Komisja Europejska podjęła niedawno duży krok w kierunku zwalczania zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku, przyjmując środki ograniczające celowe dodawanie ich do produktów na mocy unijnego prawodawstwa REACH dotyczącego chemikaliów.

Zgodnie z deklaracjami zawartymi w Europejskim Zielonym Ładzie i nowym planie działania UE dotyczącym gospodarki o obiegu zamkniętym Komisja angażuje się w zwalczanie zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku. W planie działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń Komisja wyznaczyła cel w postaci redukcji zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku o 30 proc. do 2030 r.

Dążąc do tego celu, Komisja pracuje nad ograniczeniem zanieczyszczenia mikrodrobinami plastiku z różnych źródeł: odpady i śmieci z tworzyw sztucznych, przypadkowe i niezamierzone uwalnianie do środowiska (np. straty granulatu z tworzyw sztucznych, degradacja opon lub uwalnianie z odzieży), a także celowe wykorzystanie w produktach.

Czym jest mikroplastik i dlaczego stanowi problem?

Szacuje się, że każdego roku w UE uwalnia się do środowiska 42 000 ton mikrodrobin plastiku celowo dodawanych do produktów. Po wejściu do środowiska mikrodrobiny plastiku nie ulegają biodegradacji i nie można ich usunąć. Gromadzą się one w organizmach zwierząt, w tym ryb i skorupiaków, w związku z czym są również spożywane jako żywność przez ludzi. Mikrodrobiny plastiku występują w ekosystemach morskich, słodkowodnych i lądowych, a także w żywności i wodzie pitnej. Ich ciągłe uwalnianie przyczynia się do trwałego zanieczyszczenia naszych ekosystemów i łańcuchów żywnościowych. Narażenie na mikrodrobiny plastiku powiązano w badaniach laboratoryjnych z szeregiem negatywnych (eko)toksycznych i fizycznych skutków dla żywych organizmów.

Nowe przepisy zapobiegną uwalnianiu do środowiska około pół miliona ton mikrodrobin.

Mikroplastik a branża zabawkowa

Przyjęte przez Komisję Europejską ograniczenie wykorzystuje szeroką definicję mikroplastików, obejmującą będące nimi mieszaniny i substancje lub zawierające cząstki syntetycznego polimeru o średnicy poniżej pięciu milimetrów, które są organiczne, nierozpuszczalne i odporne na degradację.

W zabawkach mikroplastik występuje m.in. w produktach zawierających brokat, kosmetykach czy masach plastycznych i dodatkach do nich.

Nowe regulacje wymagają więc od producentów zabawek eliminacji mikroplastiku z ich produktów. Zabawki takie jak lalki, klocki czy interaktywne nie mogą zawierać mikroplastiku w żadnej formie. Producenci mają jednak czas na przystosowanie się do zmian i mogą wyprzedać posiadane już produkty. Powinni także zainwestować w badania i rozwój alternatywnych materiałów, które są bezpieczne dla dzieci i bardziej przyjazne dla środowiska. Taki krok podjęliśmy w firmie TUBAN i w naszym laboratorium stworzyliśmy brokat mineralny, który zastąpi ten syntetyczny.

Jakie obowiązki mają producenci zabawek?

Producentom zabawek nakazano jasne oznaczanie produktów zawierających mikroplastik. Etykiety muszą być czytelne i łatwe do zrozumienia dla konsumentów, co pozwoli rodzicom podejmować świadome decyzje zakupowe z myślą o bezpieczeństwie dzieci i ochronie środowiska. Wprowadzenie ograniczeń jest także związane z intensyfikacją działań edukacyjnych wśród producentów zabawek oraz konsumentów.

W trosce o bezpieczeństwo dzieci przepisy wprowadzają rygorystyczne normy dotyczące testowania zabawek pod kątem potencjalnych zagrożeń związanych z mikroplastikiem. Firmy są zobowiązane do przeprowadzania kompleksowych badań, które potwierdzają brak negatywnego wpływu mikroplastiku na zdrowie i bezpieczeństwo najmłodszych użytkowników.

Które produkty nie są objęte zakresem ograniczenia?

– produkty, które zawierają mikrodrobiny plastiku, ale nie uwalniają ich lub uwalnianie to można zminimalizować, np. materiały budowlane;
– produkty stosowane w zakładach przemysłowych;
– produkty już regulowane innymi przepisami UE, np. produkty lecznicze, żywność i pasze.

Co dalej?

Pierwsze środki, na przykład zakaz stosowania luźnego brokatu i mikrogranulek złuszczających, zaczną obowiązywać po wejściu w życie ograniczenia. W innych przypadkach zakaz sprzedaży zacznie obowiązywać po dłuższym okresie, aby dać zainteresowanym stronom czas na opracowanie i wdrożenie rozwiązań alternatywnych.

Materiał partnerski firmy Tuban.

Od Redakcji:
Ponieważ temat mikroplastiku w zabawkach i produktach dla dzieci w kontekście działań Komisji Europejskiej wzbudza wiele emocji i kontrowersji, będziemy na bieżąco informować o postępach prac Komisji i nowych ustaleniach.