Zabawki z potwierdzonym certyfiatem ekologicznym zyskują większe zaufanie rodziców.

MAGDALENA JABŁOŃSKA – PUDLAK

Stosowanie przez producentów terminu „eko” czy „ekologiczny” na wyrobie – tak popularne w ostatnim czasie – wpływa na decyzje zakupowe podejmowane przez konsumentów. Zdają sobie z tego sprawę również producenci zabawek, którzy coraz częściej wprowadzają na rynek swoje wyroby, reklamując je jako produkty ekologiczne.

Sam napis „eko” na zabawce nie jest gwarancją, że jest ona ekologiczna. Wiarygodnym potwierdzeniem przyjazności dla środowiska może być certyfikat wydany przez niezależną jednostkę certyfikującą. Obecnie na zabawkach można znaleźć liczne oznakowania, których stosowanie może być dobrowolne lub obowiązkowe.

Poniżej w tabeli pokazano przegląd wybranych oznakowań stosowanych na zabawkach. Opisane oznakowania skupiają się bardziej na informowaniu o bezpieczeństwie, sposobie produkcji zabawki lub wykorzystanych w niej surowcach niż na aspektach ekologicznych – mających wpływ na środowisko, obejmujących cały cykl życia zabawki (LCA, Life Cycle Assessment), począwszy od etapu projektowania, a skończywszy na elementach związanych ze sposobem jej przetwarzania.

 

Branża zabawkowa nie definiuje przepisami prawnymi, jakie kryteria ekologiczne powinna spełnić zabawka, aby można było ją nazywać produktem ekologicznym, dlatego ciekawym rozwiązaniem może być dobrowolna certyfikacja zabawek drewnianych na znak ekologiczny EKO. Oznakowanie to jest przyznawane przez niezależną państwową jednostkę certyfikującą Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A. (PCBC S.A.) i jest jej zastrzeżonym znakiem towarowym. Znak EKO jest tzw. etykietą środowiskową typu I, czyli deklaracją producenta zweryfikowaną przez niezależną jednostkę certyfikującą, spełniającą wymagania normy PN-EN ISO 14024:2018-05 Etykiety i deklaracje środowiskowe – Etykietowanie środowiskowe I typu – Zasady i procedury. Opiera się na cyklu życia produktu, czyli jest przyznawane po przeanalizowaniu szkodliwości dla środowiska takich etapów jak: projektowanie, wytwarzanie, użytkowanie i przetwarzanie zabawki.

ZABAWKA EKO – CZYLI JAKA?

Znak ekologiczny EKO może zostać przyznany ekologicznym zabawkom drewnianym, które spełniają wymagania dyrektywy nr 2009/48/WE w sprawie zabawek oraz składają się w 100% z drewna lub materiałów drewnopochodnych. W trakcie opracowania znajdują się kryteria ekologiczne obejmujące pozostałe rodzaje zabawek. Warunkiem koniecznym w procesie certyfikacji zabawek drewnianych jest spełnienie przez nie wymagań dyrektywy zabawkowej oraz norm zharmonizowanych. Wnioskodawca przedstawia w tym celu kopie sporządzonych deklaracji zgodności WE (Wspólnot Europejskich) wraz ze sprawozdaniami z badań przeprowadzonych przez akredytowane laboratoria.

Widząc zabawkę drewnianą ze znakiem EKO, mamy gwarancję, że została ona wykonana w 100% z drewna litego, bambusa, korka, rattanu lub materiałów drewnopochodnych, które są objęte certyfikatami kontroli pochodzenia produktu, takimi jak PEFC czy FSC. W procesie produkcji zabawki wykonanej z materiałów drewnopochodnych z recyklingu lub zawierającej je producent ogranicza m.in. powstawanie zanieczyszczeń i emisję szkodliwych związków do powietrza, np. formaldehydu, który jest uznawany za substancję toksyczną. Certyfikacja ekologicznych wyrobów drewnianych to również zapewnienie, że przy produkcji zabawek oraz przy wytwarzaniu materiałów wchodzących w ich skład producent nie stosuje produktów chemicznych zawierających substancje zapachowe (aromaty), nanomateriały, substancje i mieszaniny o działaniu toksycznym na środowisko wodne i życie człowieka, uczulającym, mutagennym, rakotwórczym oraz szkodliwym na rozrodczość.

Ekologiczna zabawka drewniana to nie tylko przyjazne środowisku surowce, lecz także opakowanie, którego elementy muszą być wykonane z materiałów nadających się do recyklingu. W przypadku opakowań papierowych, kartonowych i tekturowych mamy gwarancję, że do ich wybielenia nie stosowano chloru gazowego. W odniesieniu do opakowań z tworzyw sztucznych niedozwolone jest wykonanie ich z polichlorku winylu (PVC). Produkcja PVC stwarza zagrożenie w czasie samej produkcji i momencie, kiedy PVC staje się bezużytecznym odpadem. W procesie jego spalania wytwarzają się groźne związki chemiczne.

PROCES CERTYFIKACJI

Podstawą certyfikacji są ustanowione przez PCBC S.A. kryteria ekologiczne dla zabawek drewnianych oznaczonych znakiem ekologicznym EKO oraz program certyfikacji. Wypełnienie i zarejestrowanie wniosku o certyfikację nie jest jeszcze zobowiązaniem do certyfikacji. Wnioskodawca kompletuje wszystkie wymagane dokumenty, takie jak: deklaracje, karty charakterystyki, sprawozdania z badań itp. Po pozytywnej decyzji PCBC wydawany jest certyfikat uprawniający do oznaczania zabawek drewnianych znakiem ekologicznym EKO.

Wobec braku wiążących wymagań prawnych producent zabawek może dobrowolnie zdecydować się na opracowanie własnych kryteriów ekologicznych albo wprowadzenie zabawek, nazywając je produktami ekologicznymi, bez stosowania jakiegokolwiek oznakowania. Wiarygodne oznakowanie na zabawkach ekologicznych może zatem pomóc w podejmowaniu świadomych decyzji przez konsumentów ceniących jakość oraz chcących swoimi decyzjami wspierać działania na rzecz ochrony środowiska.

Branża Dziecięca 2/2020


MAGDALENA JABŁOŃSKA-PUDLAK
Główny Specjalista ds. Certyfikacji,
Polskie Centrum Badań i Certyfikacji S.A.
ul. Kłobucka 23A,
02-699 Warszawa
www.pcbc.gov.pl